مجوز کار و اقامت در آلمان، آشنایی با شرایط و مقررات ژرمن ها (قسمت اول)
کار و اقامت در آلمان شرایط و الزامات متنوعی دارد. برای دریافت مجوز کار یا اقامت در آلمان، به اطلاع از شرایط مختلف ویزا، مدارک و نکات زیادی نیاز دارید که در ادامه بدان آگاه می‌شویم.
چه برای شهروندان اروپایی و چه مردم سایر دنیا که به مهاجرت به کشوری دیگر می‌اندیشند، آلمان گزینه‌ای انکار ناشدنی در فهرست کشورهای محبوب است. در میان شهروندان کشورمان هم شرایط مستثنی از قاعده نیست، چه آنکه گاه متاسفانه شاهد آن هستیم، برخی از هموطنانمان، بدون آگاهی بی گدار به آب می‌زنند و افزون بر یاس و سرخوردگی، هویت ایرانی را خدشه‌دار می‌کنند. به همین انگیزه بر آن شدیم، اطلاعات دقیقی در اختیارتان قرار دهیم.
برای ورود به آلمان و اقامت در آن تا سه ماه (۹۰ روز) باید برای یک ویزای ورود به آلمان (روادید شینگن) اپلای کنید و اگر اندیشه دارید بیشتر در آلمان بمانید و یا کار کنید باید برای مجوزی به نام “حق اقامت” (residence title) اقدام کنید.
ویزای آلمان برای اقامت کمتر از سه ماه
اگر بخواهید در مسیرتان به سوی مقصدی غیر از آلمان در یکی از فرودگاه‌های این کشور درنگی کوتاه (اگرچه به مدت چند ساعت) داشته باشید به یک روادید عبور یا ویزای فرودگاهی نیاز دارید. با این ویزا تنها می‌توانید وارد محدوده‌ی بین‌المللی یکی از فرودگاه‌های آلمان شوید.
اگر قصد داشته باشید از فرودگاه بیرون بروید، حتی برای کمتر از یک روز، باید یک ویزای شینگن سه‌ماهه داشته باشید. با دریافت روادید شینگن می‌توانید در طول یک دوره‌ی شش‌ماهه، در آلمان (یا هر کدام از دیگر کشورهای ناحیه‌ی شینگن) تا سه ماه (۹۰روز) اقامت داشته باشید. برای درخواست روادید شینگن باید به سفارت یا کنسولگری آلمان در کشورتان مراجعه کنید.
می‌توانید سفارت یا کنسولگری آلمان در کشورتان را در گوگل جستجو کنید. وب‌سایت وزارت امور خارجه‌ی آلمان اطلاعات جامعی درباره‌ی تمام ابعاد آیین‌نامه‌ی روادید شینگن در اختیار گذاشته است. چنانچه با این ویزا وارد آلمان شوید، مگر در شرایط استثنایی نمی‌توانید آن را به مجوز اقامت در آلمان تغییر دهید. باید آلمان را ترک کنید، برای مجوز اقامت اقدام کنید و دوباره وارد آلمان شوید.
مجوز اقامت بیشتر از سه ماه در آلمان
چنانچه به هر انگیزه‌ای (از جلمه کار، تمام کردن یک دوره‌ی آموزشی کاری، یا پیوستن به خانواده) می‌خواهید بیش از سه ماه در آلمان بمانید باید پیش از آمدن به آلمان برای ویزا و نیز مجوز اقامت (title) درخواست دهید.
انواع مجوز اقامت در آلمان
- پروانه اقامت (Residence permit): رایج‌ترین مجوز اقامت آلمانی است که بیشتر برای یک سال معتبر است و تا هنگامی که وضعیتتان ـــ برای نمونه استخدام یا ازدواجتان ـــ همانی باشد که مجوز را با آن گرفتید، قابل تمدید است.
- کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card): مجوز اقامتی پیشرفته است برای مهاجرین دارای شایستگی بالا و همسرانشان.
- مجوز اقامت دائم (settlement permit و permanent EC residence permit): هر دو همان‌گونه که از نامشان برمی‌آید مجوز اقامت دائم هستند. این مجوزها تنها در صورتی اعطا می‌شوند که پنج سال در آلمان زندگی کرده باشید (و الزامات دیگری را نیز برآورده کرده باشید) ولی این امکان وجود دارد که به کارکنان بسیار ماهر بی‌درنگ و به عده‌ی دیگری پس از دو یا سه سال اقامت اعطا شود.
انگیزه شما برای آمدن به آلمان و صلاحیت‌های تحصیلی و حرفه‌ای‌تان تعیین می‌کند که برای چه نوع حق اقامتی می‌توانید اپلای کنید. برخی الزامات عمومی را برآورده سازید، از جمله این که گذرنامه‌ای معتبر داشته باشید و ثابت کنید پول کافی برای زمان اقامتتان دارید.
بیشتر افراد باید برای درخواست مجوز اقامت به سفارت یا کنسولگری کشور خود مراجعه کنند.
روش‌های دریافت مجوز اقامت
پیوستن به خانواده
جز در حالتی که شهروند اتحادیه اروپا یا سوئیس باشید یا نزدیکانتان این ویژگی را داشته باشد، اگر اندیشه دارید به آلمان بیایید تا کنار همسر یا یکی از خویشاوندان نزدیکتان باشید، باید خودتان هم مجوز اقامت داشته باشید. شما و خویشاوندتان باید شرایط دیگری نیز داشته باشید، برای نمونه نزدیکانتان باید دارای مجوز اقامت باشند، جایی برای زندگی شما فراهم کرده باشد و پول کافی برای حمایت مالی از شما داشته باشد. همچنین در برخی موارد باید ثابت کنید در زبان آلمانی مهارت‌های پایه را دارید، اگرچه استثناهایی هم وجود دارد.
تحصیل در آلمان
در این مورد شما به شرط داشتن شایستگی‌های لازم می‌توانید برای آمدن به آلمان پیش از پذیرفته شدنتان در یکی از دانشگاه‌های این کشور، مجوز اقامت نه‌ماهه بگیرید. برای تحصیل در آلمان در یک دوره‌ی دانشگاهی تمام‌وقت می‌توانید مجوزی بلند مدت‌تر بگیرید. از شما خواسته میشود ثابت کنید برای تمام دوره‌تان بن مایه مالی لازم را دارید و ممکن است خواسته شود مهارت‌تان در زبان آلمانی را نشان دهید. بیشتر دانشگاه‌ها اطلاعاتی بسیار جامع و سودمند درباره‌ی مجوزهای اقامت روی وب‌سایتشان قرار می‌دهند.
درخواست اقامت دائم در آلمان
چند سالی که از زندگی‌تان در آلمان گذشت می‌توانید یک مجوز اقامت دائم درخواست دهید. با این مجوز می‌توانید برای مدت نامحدود در آلمان زندگی کنید ولی حقوق شهروندان آلمانی (برای نمونه حق رأی) را ندارید. اگر بخواهید همگی حقوق قانونی و اجتماعی شهروندان آلمانی را داشته باشید می‌توانید (به شرطی که الزاماتی را برآورده کرده باشید) پس از هشت سال اقامت، درخواست شهروندی بدهید.
کار در آلمان
اجازه‌ی کار در آلمان باید در مجوز اقامت شما قید شده باشد. در آلمان مجوز کار به شیوه جداگانه اعطا نمی‌شود و حق شما برای کار کردن و نیز این که تا چه مدت می‌توانید کار کنید، در مجوز اقامتی که پیش از ورود به آلمان درخواستش را داده‌اید قید میشود.
مجوز استخدام همگانی (general employment)
اگر به آلمان می‌آیید تا استخدام معمولی شوید (یعنی شغلی داشته باشید که نیاز به مهارت یا سواد بالا نداشته باشد) باید یک مجوز اقامت برای استخدام معمولی درخواست دهید و تنها در صورتی به درخواست شما رسیدگی میشود که کارکنان اتحادیه اروپا (EU یا EEA) یا سوئیس نتوانند آن موقعیت شغلی را پر کنند. شما باید مهارت شغلی داشته باشید و یک پیشنهاد قطعی شغل (firm offer) از آلمان دریافت کرده باشید (که باید هم گواهی مبنی بر مهارت و هم قرارداد استخدام یا انگیزه‌نامه (letter of intent) را تسلیم نمایید).
در قسمت دوم از مقاله از شرایط و گونه‌های مختلف مجوز کار در آلمان خواهیم گفت.
